2 آذر 1403
«حکمت در برابر حاکمیتِ جنگ»
« حکمت، اگر حاکم نباشد، اعتمادی بدو نیست ! »
‐--------- ابن‌عربی
«الحكمة إذا لم‌تكن حاكمة، لا يعوَّل علي‌ها !»، رساله‌ی «لا یعول علیه»، 239)
-------- به‌مناسبت روز جهانی فلسفه (اول آذر، 21 نوامبر)
معنا و مرادِ این سخنِ تامل‌برانگیز و معماگونه‌ی ابن‌عربی کدام‌است؟ همان دیدگاهِ افلاطونیِ «فیلسوف-شاه» یا «حاکم-حکیم»؟ (چه کسی باید حکم براند؟ بهترین‌ها، دانایان، فرزانگان) و یا حاکمیت و حکومتی فراتر از «کسبِ قدرتِ سیاسی»)، و به این معنا که اگر حکمت (از ریشهٔ حُکم، نیرویِ تشخیص و داوری)، داورِ تصمیم‌گیرنده نباشد، حکمت محقق نمی‌شود و به رتبهٔ نصیحت (نصایح الملوک) تنزّل می یابد و دیگر بر او فایده‌ای عملی مترتب نخواهد بود.
نظریهٔ افلاطونیِ آریستوکراتیکِ فیلسوف‌سالاری به این دلیل نادرست می‌نماید که حکیم در قدرت نیرویِ نقد و سنجشِ خویش را از دست می‌دهد (جز به خردمند مفرما عمل، گرچه عمل کار خردمند نیست، سعدی). پس دوستدار دانایی، حقیقت و فرزانش، می‌بایست همواره ناظرِ ناقد، یعنی با فاصله از قدرت، باقی بماند («مواظب دروازه‌های سلطان باشید، زیرا فرود آمدن از آن دشوار شده است»، «إياكم وأبواب السلطان، فإنه قد أصبح صعبا هبوطا»، حدیث نبوی)
جهت ثبت نظر و مشاهد کامل مطلب به قسمت
ادامه مطلب مراجعه نمایید..